🔸چرایی ناتوانی ما در شناخت نوجوان امروز
(لینک فایل صوتی کامل)
🔹سخنرانی علی‌اکبر زین‌العابدین
نویسنده و روانشناس
این سخنرانی در دومین سلسله نشست‌های «نسل معترض، صدای نوجوان امروز» ایراد شده.
۱۷ آذرماه ۱۴۰۱ در محل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان.
نه دانش‌آموز و نه معلم مقصر نیستند
فعلا با این آمار کلاهمان را بگیریم بالا!
دلایل بسیاری دارم که پیش از این در انواع نوشتارها و گفتارهایم بوده‌اند و خواهندبود.
.
از غرزدن گریزانم و در دسته‌ای قرار می‌گیرم که اکر کاری از دستم برییاید انجام می‌دهم چه با پژوهش‌هایم و چه در آموزش معلمان عزیز و دانش‌آموزان و چه فراهم کردن مواد خواندنی.
درد، سترگ و سنگین است. هر قدمی که برمی‌داریم هر چند کوتاه هر چند اندک اما حتم دارم که روزگاری اثرش را در نوسازی این ساختمان پیر و فرتوت خواهیم گذاشت. و بسیار متخصصان تیزبین راهشان به جایگاهی که نیستند بازخواهد شد.
ما همچنان بازنمایی این شعر نیما هستیم:
و به ره
نی‌زن که دایم می‌نوازد نی در این دنیای ابراندود
راه خود را دارد اندر پیش…
آثار تحصیل آنلاین کرونا باقی است
🔸اگر بچه‌ها انتظار ما را از میزان یادگیری برآورده نمی‌کنند چون در آن دوره‌ی آنلاین کرونایی نتوانستند مفاهیم درسی را به خوبی یادبگیرند، اگر گفتار و کردارشان مانند سال‌های گذشته نیست، چون بیشترشان دوسال‌ونیم تنها بودند و با همسالانشان و معلمانشان معاشرت نکردند، اگر زود‌تر خسته می‌شوند یعنی بدن‌ها هنوز با سختی و سفتی میز و نیمکت تطبیق کامل پیدا نکرده، حتی اگر زود به زود مریض می‌شوند چون چندسال قرنطینه بودند و جسمشان در برابر ویروس‌ها مقاوم نیست.
🔹حالا همه‌ی اینها ضربدر اقتصادی که دارد ما را در رفع ابتدایی‌ترین نیازها هم ناتوان می‌کند و ضربدر اضطراب‌ها و افسردگی‌هایی که از احوال و اخبار اجتماع گسترش یافته است. و همه‌ی اینها هم به بچه‌ها مستقیم و غیرمستقیم می‌رسد.
🔸من فکر می‌کنم همه‌ی دشواری «بودن» بخاطر همین دوران‌هاست؛ دورانی که هزاران دلیل داریم برای کنارکشیدن و فرارکردن، برای پرخاش و فریاد بر سر بچه‌ها، محروم کردن و تحقیرکردن و سرزنش‌کردن آنها در حالیکه بزرگترین وظایف ما قراراست الان انجام شود. دقیقا در چنین موقعیتی بچه‌ها به بیشترین خویشتنداری و صبوری ما نیاز دارند. به راه‌حل‌های خلاقانه‌ی ما نیاز دارند. به واقع‌بینی ما و شرایطی که از آنها درک کنیم با اینکه از خودمان می‌پرسیم: «چه کسی شرایط من رو درک می‌کنه؟!» اما پدربزرگم می‌گفت: «همیشه از آسمان به زمین می‌باره.»
و از قلب ساکت بچه‌ها به زبان شاملو که برای ما بزرگترهایشان می‌خوانند:
«من درختم تو باهار
ناز انگشتای بارون تو باغم می‌کنه
میون جنگلا طاقم می‌کنه…»
از امید و ناامیدی گذشته است؛
از امید و ناامیدی گذشته است؛
در پایان قصه‌ای که خانواده‌اش یتیم شده از سوگ فرزندانش، تنها «هیچ» می‌خواند….
هنوز این حجم اضطراب از نمره
🔹حیرت‌انگیز است هنوز این میزان وزن استرس و اضطراب بچه‌ها از درس به ویژه دبیرستانی‌ها. هر چه می‌گذرد به جای آنکه کم شود، هولناک‌تر می‌شود. این حجم مراجعین شاکی و نگرانم در اتاق مشاوره از درد و بلای نمره و رتبه به ویژه در سال تحصیلی جدید بعد از کرونا، نگران‌ترم کرده‌است.
🔸چگونه باید گفت که راه توسعه و رشد و پیشرفت هیچ انسانی و نه هیچ جامعه‌ای از نمره‌های رقابتی نمی‌گذرد. چگونه باید گفت نوجوانی را بخاطر نمره‌ی بالای امتحان ریاضی‌اش به بچه‌های کلاس برتری نبخشیم و بخاطر نمره‌ی پایینش از امکان روابط دوستانه با همسالانش در مدرسه محروم نکنیم. به بچه‌ها انگ کم‌بودن، ضعیف‌بودن نزنیم بخاطر این سوال‌های سختی که تا ابد هم کاربردشان را در زندگی نمی‌فهمند چون نه توضیح می‌دهیم نه با آنها انجام می‌دهیم.
🔹این ناخن‌جویدن‌ها، شب‌ها با دل‌درد از خواب‌پریدن‌ها، این حواس‌پرتی‌ها که هر روز چیزی در مدرسه جا می‌گذارند، این میل به گوشی و گیم برای فرار از درس، این پرخاش‌های آنی وحشتناک، پنیک‌ها، سردردها، تیک‌ها، این دعواها و تنش‌ها در حیاط مدرسه‌ها و در چت‌ها و گروه‌های مجازی و این ناامیدی‌ها و بی‌انگیزگی‌های مفرط، باور کنید بسیاری‌اش از همین نمره و رتبه‌خواستن‌های سخت و نشدنی است.
نسل امروز اگر نداند برای چه هدف و چه کاربردی می‌آموزد، همت نمی‌کند. این نسل دلیل می‌خواهد. این نسل می‌داند که جهان پیش رویش اینها که به زور باید بخواند نیست. این نسل تا انجام ندهد و تا درگیر موضوع نشود، کششی نخواهدداشت. با داد و فریاد و تنبیه پدر و مادر و معلم و ناظم مشتاق نمی‌شود.
🔸هر روز مطمئن‌تر می‌شوم تا افکار ما عوض نشود هیچ‌چیزِ هیچ‌چیزِ هیچ‌چیز عوض نخواهدشد. مگر اینکه نسل خودشان دست‌به‌کار تغییر جهانشان شوند.
علی‌اکبر زین‌العابدین
در دومین نشست «نسل معترض، صدای نوجوان امروز» مطرح شد
تطبیق‌های ناروای نسل گذشته با نوجوان امروز ما را در شناخت این گروه ناتوان کرده است
🔹 علی‌اکبر زین‌العابدین نویسنده و روانشناس، در دومین نشست از سلسله جلسات «نسل معترض، صدای نوجوان امروز» که هفدهم آذر از سوی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد، با اشاره به تقسیم‌بندی سه دوره نوجوانی، گفت: دوره اول نوجوانی از حدود ١٠ و ١١ سالگی تا ١۵ سالگی؛ دوره دوم از حدود ١۵ سالگی تا ١٨ سالگی و دوره سوم را می‌توان از ١٨ تا ٢٣ سالگی افراد دانست.
🔸 به گزارش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، زین‌العابدین در این نشست، تطبیق‌های ناروای دنیای نوجوانی ما به عنوان نسل گذشته در مقایسه با دنیای نوجوانان امروز را از دلایل چرایی ناتوانی ما در شناخت نوجوان امروز بر شمرد و افزود: این تطبیق‌ها با ارزش‌های دگرگون‌شده و همچنین در گستردگی وسیع‌تر طیف نگرش‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها قرار دارند در‌حالی‌که نسل گذشته در گستره محدودتری قرار می‌گرفت.
🔹 خالق کتاب «جناب نارنجی» در این نشست حضور وسیع نوجوان امروز در دنیای اینترنت و کار با ابزار دیجیتال را از دیگر عوامل چرایی ناتوانی در شناخت نوجوان امروز عنوان کرد و اضافه کرد: ظهور شبکه‌های اجتماعی گسترده و تشکیل انواع کلُنی‌های نوجوانان که از دسترس جامعه بزرگسالان خارج است و نوجوانان با هویت‌های ساختگی در آن حضور دارند؛ گسترش پیام‌رسان‌ها و امکان انواع مراودات و ارتباط‌های نوجوانان که دور از دسترس جامعه بزرگسالان قرار دارد و همچنین گسترش گیم‌های آنلاین و حدوث اجتماع‌های کوچک و بزرگ در فضای گیمینگ با خرده‌فرهنگ‌های ناشناخته و خارج از دسترس بزرگسالان از جمله این مسائل به شمار می‌آیند.
🔸این فعال حوزه کودک و نوجوان در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به کنترل بیرونی توسط سه نهاد خانواده، مدرسه و حکومت که باعث بروز رفتارهای پنهان نوجوانان و مانع شناخت واقعی آنها شده، اجازه رسیدن نوجوان را به کنترل درونی نمی‌دهد و او را مسئولیت‌ناپذیر می‌سازد، تصریح کرد: رفتارهایی از قبیل سرزنش، نظام پاداش و تنبیه، مقایسه، سرکوب، تحقیر و توجه زیاد به خواسته‌های نوجوان به‌جای نیازها را می‌توان به عنوان ابزار کنترل بیرونی والدین نام برد.
🔹وی ضمن اعلام نتایج انواع پیمایش‌های ملی و بین‌المللی و تأثیرات و رابطه انواع رفتارهای نوجوانان با کنترل بیرونی بیان کرد: مواردی از قبیل عزت نفس، کشیدن سیگار، مصرف الکل، بزه‌های اجتماعی، رشد تحصیلی، تعهد شغلی، آینده شغلی، دزدی‌های کوچک، سلامت روان از قبیل اضطراب، افسردگی، خشم و… را می‌توان از همین اثرات دانست.
🔸او با تأکید بر پدیده «سایبربولی» به عنوان یکی از رفتارهای امروز نوجوانان ایران و جهان خاطرنشان کرد: نوجوانان در فضای مجازی انواع خشونت را ابراز می‌کنند و بر اساس نتایج پیمایش‌ها رابطه معناداری در اعمال سایبربولی و همچنین پذیرش منفعلانه سایبربولی در میان نوجوانانی که تحت اعمال شدیدتر کنترل بیرونی قرار گرفته‌اند، برقرار است.
🔹زین‌العابدین در این نشست که با حضور تعدادی از علاقه‌مندان ادبیات کودک و نوجوان و اجرای مکرمه شوشتری، نویسنده و فعال ادبیات کودک برگزار شد، نپرداختن رسانه‌های فراگیر، آزاد و مستمر به حضور و بروز گفتارها و کردارهای نوجوانان برای آشنایی بزرگسالان را نیز از دلایل ناتوانی ما در شناخت نوجوان امروز برشمرد.
🔸سلسله نشست‌های «نسل معترض، صدای نوجوان امروز» با هدف بررسی ویژگی‌های نوجوانان امروز و ضرورت شناخت دقیق‌تر آنها در محل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار می‌شود و حضور در این جلسات گفت‌وگومحور برای تمام علاقه‌مندان آزاد است.
نسل معترض، صدای نوجوان امروز
- نسل معترض، صدای نوجوان امروز (٢)
- چرایی ناتوانی ما در شناخت نوجوان امروز
- سخنران: علی‌اکبر زین‌العابدین
- پنجشنبه ٧ آذر ١۴٠١؛ ساعت ١۵:٣٠ تا ١٧
- تهران، خیابان سمیه، بعد از مفتح، بن‌بست پروانه، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان
جام، جنگ و جرأت
این ویدیو انتخاب من از جام‌جهانی است برای گفت‌وگو با نوجوانان. موقعیتی ورای ملیت، نژاد، زبان، اعتقاد و البته تصورات و موهومات به اصطلاح تاریخی.
شگفتی لحظات پیش‌بینی‌نشده با زدودن نگاه «جنگ» از مهم‌ترین مسابقه‌ی جهان.
جایی که می‌شود با نوجوانان از حقیقت معنای «جرأت» صحبت کنیم. جرأت‌های شخصی و اجتماعی دو انسان که با آغوش‌گرفتن هم، تابوهای ذهنی را خاکستر می‌کنند. نوجوان داخل ایران با شگفتی خواهدپرسید که پس ما و مردم امریکا مشکلی با هم نداریم؟! پس چرا با هم نیستیم؟! و اینجا می‌توانم از فاصله‌ی نجومی دنیای قدرت‌مداران و انسان‌مداران سخن بگویم، آن هم میان مردمانی که در خاک هم سفارتخانه‌ای ندارند و کالاهایی که تولیدمی‌کنند، جنس قاچاق در کشور مقابل است.
می‌توانم از جرأت گریستن یک مرد و یک انسان بگویم پس از سوگ یک باخت. و جرأت گریستن از مگوهایی که شاید دارد و ما بی‌خبریم! از جرأت مردی دیگر که می‌تواند شادی‌اش را از پیروزی، برای دقایقی کنار زمین سبز بگذارد و بر زخم رقابت، با لطافت رفاقت، حریر بپاشد. از جرأت دو مرد که تاریخ سیاست‌پیشگان را با دو دست خالی بر شانه‌های هم، دور می‌زنند.
می‌توانم با نوجوانم از مواجهه‌‌ی انسان‌ها بگویم در حالیکه پیش‌فرضی در نظر ندارند جز «تنهایی» عمیق دیگری.
می‌توانم از آنها بپرسم اینکه مهم‌ترین رسانه‌های دنیا اعلام کرده‌بودند: «سیاسی‌ترین بازی جام»، واقعیت داشت؟ نکند رسانه‌های بی‌صدای این شانه‌ها و سرهای تکیه برهم اعلام می‌کنند: «انسانی‌ترین بازی جام!»
بپرسم: چگونه «جرأت» جای «جنگ» را در یک «جام» می‌تواند بگیرد؟
به نوجوان معترض، خشمگین و دل‌شکسته‌ی این روزهای کشورم بگویم با اینکه توقعات مدنی و اجتماعی ما از قهرمانان فوتبالمان برآورده نشده، اگر روزی یکی از آنها بیاید و بخواهد در آغوشش بگیری، او را پس می‌زنی یا مثل حساس‌ترین حریفش به شانه‌ی خود تکیه‌اش می‌دهی؟
علی‌اکبر زین‌العابدین