دانش‌آموزان امروز ما به دلایل آموزشی و فرهنگی، به زیروبم زبان فارسی در حد سن خودشان مسلط نیستند. نقصی که هم از مدرسه‌ها برآمده هم از فرهنگ عمومی جامعه؛ چراکه متاسفانه فارسی مانند گذشته وطن‌مان نیست.
زبان شعر نوجوان به دور از مغلق‌نویسی و واژه‌های دشوار، برای مخاطبش نسبت به شعرهای بزرگ‌سال کهن، کلاسیک و مدرن، خوش‌خوان است. دلبرانگی شعر، نوجوان را به فارسی نزدیک می‌کند.
در زمانه‌ای که نوجوانان را بیشتر به موفقیت و تحصیل و پیشرفت با زر و زور هل می‌دهیم، بحران عاطفه‌ورزی نمایان شده است. عاطفه از عناصر اصلی شعر است. به‌ویژه در شعرهای نوجوان، نگاه مهرآمیز شاعران به انواع پدیده‌های انسانی و طبیعی و بی‌جان مشخص‌تر است تا شعرهای بزرگ‌سال.
مضمون‌ها و سوژه‌های محوری بسیاری از شعرهای خوب نوجوان به تناسب نخستین تجربیات آنان در هنگامۀ سرگشتگی‌های نوجوانی است؛ مانند نخستین عاشقانه‌ها، نگاه‌های تازه به اعضای خانواده مانند پدربزرگ و مادربزرگ، پدر و مادر و نوع و شکل دوستی و رفاقت خاص در نوجوانی، حساسیت‌های عاطفی و هیجانی، هم‌زیستی با حیوانات و برخی از مسائل اجتماعی روز که تازه به دغدغه‌های نوجوانان اضافه شده است. به این نخستین‌ها در شعرهای بزرگ‌سال، معمولاً توجه ویژه نمی‌شود اما شاعر نوجوان آن‌ها را خوب می‌شناسد و مخاطب را بی‌واسطه به سمت سوژه می‌برد.
اگرچه تنوع قالب در شعرهای نوجوان امروز زیاد نیست اما شاعران شعر نوجوان در همان قالب‌های مرسوم، کوتاه‌تر شعر می‌سُرایند؛ غزل، نیمایی، سپید، چهارپاره، مثنوی و… .
اولین برخورد جدی نوجوان با شعر بهتر است از ساده‌یاب‌‌ها باشد تا خواندن یک شعر بلند چندین صفحه‌ای که ممکن است برای او ملال‌آور بشود.
طبق تجربۀ شخصی من، بلندخوانی و دورخوانی شعرهای ویژۀ نوجوان، به طبع‌آزمایی نوجوانان در سرودن شعر منجر می‌شود. تجربۀ زبان‌ورزی منحصربه‌فرد که به لایه‌های درونی و ناخودآگاه شخص قلاب می‌اندازد و آن‌ها را بالا می‌کشاند و خلوتی یگانه برای آنان در لحظۀ سرودن فراهم می‌آورد.
نوجوان ایرانی در فرهنگی زاده می‌شود که شعر هم‌زادش است. هر ایرانی بی‌سواد، کم‌سواد و پرسواد همواره تعدادی شعر از بر دارد؛ از کسبۀ ساده تا دانشگاهیان. از رانندگان ماشین‌های سنگین تا مادربزرگ‌ها. تأثیری که شعر و ترانه بر پیکرۀ وجودی هر ایرانی می‌گذارد، با کمتر ملتی در تاریخ بشر قابل قیاس است.
کافی است نگاهی به شبکه‌های اجتماعی امروز بیندازیم و مخاطبان صفحه‌هایی را که شعرخوانی می‌کنند بررسی کنیم و ببینیم که خود ما نیز به احتمال زیاد از آن‌هاییم. با معرفی کتاب‌های شعر نوجوان به نوجوانان، آنان را با هم‌زادشان زودتر و بیشتر آشنا می‌کنیم.
علی‌اکبر زین‌العابدین
سردبیر گروه سنجاق‌قفلی
نظر بگذارید